ایران شناسی در تاجیکستان

ایران شناسی در شوروی در قرن نوزدهم میلادی بسیار رشد کرده و به دستاوردهایی درخشان نائل شده بود؛ اما همۀ آثاری که در این زمینه منتشر شده بودند، ارزش والای علمی نداشتند و بیشتر به توصیف اوضاع اقتصادی و سیاسی ایران آن زمان می پرداختند. برخلاف قرن نوزدهم، در قرن بیست میلادی ایران شناسی در شوروی بیشتر جنبۀ سیاسی به خود گرفت. در این دوره آثار ایران شناسان معروفی چون برتولد، برتلس، دیاکونوف و... پایه های ایران شناسی تاجیکی را بنیاد نهاد و ایران شناسی در حوزه هایی نظیر تاریخ دوران باستان، تاریخ قرون وسطی، تاریخ زمان نو، فیلولوژی، زبان شناسی و ادبیات کامیابی های گسترده به دست آورد. از سال ۱۹۲۴م، از زمانی که تاجیکستان به عنوان جمهوری خودمختار پذیرفته شد، مطالعات ایران شناسی نیز تحقق یافت. از اواخر دهۀ بیستم میلادی که تاجیکستان به عنوان کشوری مستقل به رسمیت شناخته شد، به یکی از مراکز مهم ایران شناسی تبدیل گردید. مطالعات رسمی ایران شناسی با تأسیس شعبه تاجیکی آکادمی علوم اتحاد شوروی در تاجیکستان شروع شد و از سال ۱۹۴۸م در دانشگاه دولتی تاجیکستان و از سال ۱۹۵۱م در آکادمی علوم تاجیکستان آغاز به کار کرد. ازجمله مراکز مهمی که در رشد ایران شناسی در تاجیکستان نقشی مهم داشته اند، می توان به مراکز تحقیقات ایران شناسی، مراکز آموزش زبان های ایرانی، و مراکز کتب و اسناد خطی کتابخانه اشاره کرد. این مراکز به همراه حوزۀ فعالیتشان در این مقاله معرفی شده و بررسی شده اند.